Στη χθεσινή Γενική Συνέλευση του ΗΑΤΤΑ, ο Πρόεδρος κ. Γιώργος Τελώνης, περιέγραψε τις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στον τουρισμό επισημαίνοντας μεταξύ άλλων και το γεγονός της κατάρρευσης της ακτοπλοϊκής αγοράς.
Στο παρά πέντε της εξόδου του Πάσχα άλυτα εξακολουθούν να παραμένουν τα προβλήματα που έχουν επισημανθεί στις τελευταίες ηγεσίες του ΥΠΑΑΝ με κυριότερο όλων το κόστος των καυσίμων και τις ρυθμίσεις που απαιτούνται για την κάλυψη αγόνων και μη γραμμών.
Το προσεχές διάστημα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο καθώς τα οικονομικά στοιχεία που έχουν δημοσιοποιήσει και δημοσιοποιούν ακτοπλοϊκές εταιρίες δεν αφήνουν περιθώρια παρανόησης για το τι θα συμβεί ακόμα και κατά τη θερινή περίοδο και με δεδομένο ότι ήδη τα μηνύματα για την έλευση του τουριστικού ρεύματος δεν είναι και τα καλύτερα.
Ειδικότερα, ο κ. Τελώνης ανέφερε τα ακόλουθα:
Ο Hatta, ως εκπρόσωπος του κλάδου των τουριστικών γραφείων έχει, όπως είναι γνωστό, δύο (2) βασικούς στόχους:
-Την προάσπιση των συμφερόντων των μελών του και
-Την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμο
Διαχρονικά, ο Σύνδεσμός μας, με αίσθημα ευθύνης επισημαίνει τα προβλήματα και προτείνει λύσεις στα πλαίσια ενός εποικοδομητικού διαλόγου.
Παράλληλα, υποβάλλει προτάσεις για θέματα γενικότερου τουριστικού ενδιαφέροντος στα πλαίσια της εθνικής προσπάθειας για την ανάπτυξη και την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουρισμού.
Οι θέσεις μας κινούνται, πάντα, προς την θετική κατεύθυνση με γνώμονα το συμφέρον του ελληνικού τουρισμού και τα θεμιτά συμφέροντα του κλάδου μας.
Στην περσινή Γενική μας Συνέλευση, καλέσαμε σε συστράτευση την πολιτεία και όλες τις δυνάμεις του τουρισμού με σύνθημα «να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία». Βαθειά είναι η πεποίθησή μας ότι ο Τουρισμός μπορεί να βγάλει τη χώρας μας από τη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Κάνοντας, όμως έναν απολογισμό, τόσο της χρονιάς που πέρασε όσο και προηγούμενων χρόνων διαπιστώνουμε ότι παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν και κάποια θετικά στοιχεία που καταγράψαμε, δεν είχαμε τα απαιτούμενα θετικά, για τον τουρισμό μας, αποτελέσματα.
Ο ελληνικός τουρισμός βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην κρίση.
Τι κι αν όλοι εμείς οι άνθρωποι του τουρισμού φωνάζουμε για τα «αυτονόητα»...
Αντί, λοιπόν, να δούμε τον ελληνικό τουρισμό να απογειώνεται, όπως του αξίζει, είμαστε απλοί θεατές παλινωδιών και ερασιτεχνισμών που δημιουργούν επικίνδυνα προβλήματα για τη χώρα μας και τις επιχειρήσεις μας.
Το 2011 καταφέραμε απλώς, συγκυριακά, να μειώσουμε τις ζημιές των δύο προηγούμενων χρόνων (2009/2010). Τα νούμερα για το 2011, είναι λίγο πολύ γνωστά. Όμως αυτή η αύξηση δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα.
Το πρόβλημα του ελληνικού τουρισμού είναι δομικό.
Αυτό που έχει, επίσης, σημασία είναι ότι , ακόμα και με αυτή την ευκαιριακή ανάκαμψη, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεών μας δεν ακολούθησε τις αυξήσεις του 2011. Τα οικονομικά αποτελέσματα των τελευταίων χρήσεων που έχουν δημοσιευθεί αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο κύκλος εργασιών στις δραστηριότητες των ταξιδιωτικών γραφείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών, υπηρεσιών κρατήσεων και συναφών δραστηριοτήτων, παρουσιάζει σημαντική μείωση.
Συγκεκριμένα, το 2009 η μείωση ήταν 9,9%, το 2010, 24,5%, ενώ το 2011, η μείωση στον κύκλο εργασιών των τουριστικών γραφείων, έφτασε το 35,3%.
Σήμερα, με την έναρξη της τουριστικής περιόδου 2012 έχουμε μια σοβαρή στασιμότητα στις κρατήσεις προς τη χώρα μας.
Δεν θέλω να πιστέψω ότι η μείωση της τάξης του 30% που εμφάνισε η αγορά της Γερμανίας και 10% αντίστοιχα από Αγγλία θα είναι και η τελική. Όπως φαίνεται, όμως, οι απώλειες από τις μεγάλες παραδοσιακές μας αγορές θα δώσουν αρνητικά πρόσημα την τρέχουσα τουριστική περίοδο.
Σε λίγες μέρες θα έχουμε κοντά μας τον Πρόεδρο της DRV (του συνδέσμου Τουριστικών γραφείων Γερμανίας), προκειμένου να μεθοδεύσουμε από κοινού τα επόμενα βήματα για την ανάκαμψη της γερμανικής αγοράς.
Επιτρέψτε μου να προχωρήσω σε μερικές βασικές επισημάνσεις.
Το σοβαρό «έλλειμμα» επικοινωνιακής στρατηγικής της Ελλάδας για τη διαχείριση της κρίσης έδωσε τους αρνητικούς καρπούς του. Ο HΑΤΤΑ, όλο το προηγούμενο διάστημα απήυθυνε εκκλήσεις στην πολιτική ηγεσία του τόπου να αναλάβει έγκαιρα, με τη συνεργασία εξειδικευμένης, εταιρείας επικοινωνίας, πρωτοβουλίες για την ανατροπή της αρνητικής εικόνας της Ελλάδας στις διεθνείς τουριστικές αγορές.
Τις τελευταίες μόλις ημέρες αποφασίστηκε να προσληφθούν σύμβουλοι στις αγορές της Γερμανίας και της Αγγλίας που καταβαραθρώνονται. Μένει να δούμε πότε θα αναλάβουν το έργο και αν θα προλάβουμε να δούμε κάποια αποτελέσματα.
Οι ξένοι συνεργάτες μας, tour Operators από Γερμανία, ήδη προχώρησαν σε διαφήμιση της Ελλάδας με σύνθημα «Για τους πραγματικούς φίλους μετράει μόνο η εμπιστοσύνη».
Εδώ όμως πρέπει να σταθώ, για να καταγγείλω την πρακτική του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
Όταν η χώρα μας δεν έχει πιστώσεις για να προσλάβει μία εταιρεία επικοινωνίας, προκειμένου να συμβάλλει στην ανατροπή του αρνητικού κλίματος για την Ελλάδα, ο Υπουργός Υποδομών, βρήκε 45 εκ. €, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, για να ενισχύσει τα ΚΤΕΛ-άλλη μια φορά να εκσυγχρονισθούν!!!
Σας παραπέμπουμε στο άρθρο 119 παράγραφος 9 του Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, Δημοσίων Έργων και Άλλες Διατάξεις» που συζητείται αυτή τη στιγμή στη Βουλή.
Πολύ λόγος εξάλλου γίνεται για τη δημιουργία εταιρείας Marketing με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Ο HΑΤΤΑ είναι θετικός σε μια τέτοια εξέλιξη με βασική προϋπόθεση: Ότι η εταιρεία αυτή δεν θα υποκαταστήσει την ελεύθερη αγορά, πουλώντας, ή προωθώντας στην αγορά προϊόντα και υπηρεσίες.
Τις τελευταίες ημέρες είδαμε ένα Σχέδιο Νόμου που δεν ανταποκρινόταν σε καμία περίπτωση, όχι μόνο στις παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά ούτε καν σε βασικές αρχές.
Στο σημείο αυτό, θέλω να εξάρω την ιδιαίτερα θετική παρέμβαση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.. Ελπίζουμε να έχουμε αίσιο τέλος στο όλο αυτό θέμα.
Χαιρετήσαμε την κυβερνητική απόφαση να μειώσει το ΦΠΑ των ξενοδοχείων στο 6,5%.Το γεγονός αυτό βοήθησε στα μεγέθη του 2011.
Όμως όταν μιλάμε για τουριστικό προϊόν, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όλα τα συστατικά στοιχεία του τουριστικού πακέτου, περιλαμβανομένης της οδικής και ακτοπλοϊκής μεταφοράς, η οποία βρίσκεται σήμερα στα όρια της κατάρρευσης.
Μιλάμε για ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος αλλά ανεβάσαμε (2 φορές) τον ΦΠΑ στις μη-ξενοδοχειακές/τουριστικές υπηρεσίες, όταν άλλες ανταγωνιστικές χώρες κάνουν το ακριβώς αντίθετο.
Οποίος παραλογισμός, όταν μάλιστα η Ελλάδα βρίσκεται στην ανατολική Μεσόγειο και περιβάλλεται από ανταγωνίστριες χώρες εκτός ευρώ.
Μια χώρα τουριστική, μια χώρα που έχει ανάγκη κάθε ευρώ, μια χώρα που γνωρίζει ότι όλη η Ευρώπη, διέρχεται μια σοβαρή κρίση, λαμβάνει ριζικά μέτρα ώστε να προσελκύσει τουρισμό από τις τρίτες χώρες και ιδιαίτερα από την Ασία, η οποία στις μέρες μας, παρουσιάζει εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Όμως μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταφέρει, να αντιμετωπίσουμε ή έστω να αμβλύνουμε τα προβλήματα που δημιουργεί η Visa Schengen.
Προχωρήσαμε στην κατάθεση συγκεκριμένης πρότασης για την άρση του αντικινήτρου της χρονοβόρας και απαιτητικής διαδικασίας χορήγησης visa Schengen. Πρόταση την οποία προωθεί και ο ευρωπαϊκός κλαδικός μας Σύνδεσμος, η ECTAA.
Η πρότασή μας είναι η δημιουργία και λειτουργία μιας ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής πλατφόρμας (electronic data base for e-visas), στην οποία οι tour operators και τα τουριστικά γραφεία της Ευρώπης θα καταχωρούν τα στοιχεία των πελατών τους, οι οποίοι έχουν αγοράσει εκδρομές και επιθυμούν να επισκεφθούν την Ε.Ε. Στην πλατφόρμα θα έχουν πρόσβαση όλες οι Πρεσβείες και τα Προξενεία των χωρών μελών της Ε.Ε., στα οποία απευθύνονται οι δυνητικοί τουρίστες και έτσι θα επαληθεύονται εύκολα και γρήγορα όσοι ταξιδεύουν οργανωμένα, με επιβεβαιωμένες κρατήσεις, μέσω τουριστικών γραφείων.
Σημειώνουμε εδώ ότι το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ήδη στην Πολωνία, επ΄ ευκαιρία του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου που θα πραγματοποιηθεί στην Πολωνία και στην Ουκρανία.
Ας κάνουμε, λοιπόν, κι εμείς το ίδιο.
Όταν διακινούνται οργανωμένες ομάδες τουριστών, τα τουριστικά γραφεία μπορούν και πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες.
Παράλληλα, ο ΗΑΤΤΑ κατέθεσε, εποικοδομητικές προτάσεις, απευθύνοντας έκκληση στην Ελληνική Κυβέρνηση, να απλοποιήσει ακόμα περισσότερο τη διαδικασία:
-Να σταματήσουν οι προσωπικές συνεντεύξεις, γιατί μόνο οι άνεργοι έχουν το χρόνο να το κάνουν
-Να σταματήσουν τα Προξενεία να ζητάνε επίσημη μετάφραση των εγγράφων στην αγγλική γλώσσα
-Να επεκτείνει το δίκτυο γραφείων εξωτερικών παροχών (Visa centers).
-Να λειτουργήσουν μέχρι το τέλος του τρέχοντος μηνός τα κέντρα θεωρήσεων στην Αντάλλεια και Μποντρούμ, σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό.
Υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον τόσο από Τούρκους υπηκόους όσο και από σημαντική μερίδα των 33 εκ. αλλοδαπών τουριστών που επισκέπτονται την Τουρκία και που κατακλύζουν τα τούρκικα παράλια για μικρής διάρκειας (1-4 ημερών) επίσκεψη στα ελληνικά νησιά.
Ας δούμε, επίσης, τι έχει γίνει τα τελευταία χρόνια με το περίφημο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.
Ο εμπαιγμός συνεχίζεται.
Στις καλένδες έχει πάει το άνοιγμα του οδικού μεταφορέα επιβατικών μεταφορών. Άνοιξε ο τομέας των τουριστικών Λεωφορείων αλλά η συντεχνία των ΚΤΕΛ «καλά κρατεί».
Έχουμε χαλάσει τόνους μελάνι, έχουμε κάνει σωρεία συναντήσεων με την πολιτική ηγεσία των δύο Υπουργείων, έχουμε υποβάλει προτάσεις νόμων αλλά το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα για τις προθέσεις του.
Με το θέμα των 9 θέσεων (mini van), μια από τα ίδια, ίσως και χειρότερα. Να σημειωθεί βέβαια ότι το Υπουργείο Υποδομών προστατεύει συντεχνίες και δεν δίνει τη δυνατότητα στις τουριστικές επιχειρήσεις, τα τουριστικά γραφεία της χώρας να αποκτήσουν τα εργαλεία της δουλειάς τους για τον εμπλουτισμό της τουριστικής μας προσφοράς.
Παράλληλα θα πρέπει να μας εξηγήσει γιατί με άλλη διάταξη του νομοσχεδίου που προαναφέρθηκε δίνονται Mini van και οχήματα 4*4 στη συμπαθεί τάξη των αλιέων, αλλά όχι στις τουριστικές επιχειρήσεις.
Από το βήμα αυτό, απευθύνω έκκληση στην Ελληνική Πολιτεία, να δοθεί αυτό το δικαίωμα στα τουριστικά γραφεία της χώρας, για να ασκήσουν απρόσκοπτα το έργο τους.
Η άλλη, όμως συντεχνία των ταξί, με τη στήριξη και πάλι της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας το παραπέμπει στις καλένδες.
Βρισκόμαστε πάλι, βλέπεις, σε προεκλογική περίοδο και μετράμε κουκιά….
Το επάγγελμα των Ξεναγών διατηρεί ακόμα το ιδιότυπο καθεστώς του και οι έλληνες ιστορικοί, αρχαιολόγοι και ιστορικοί Τέχνης βρίσκονται στην ανεργία. Παρά την κρίση που διανύουμε, ένας ξεναγός στοιχίζει περισσότερο από ένα τουριστικό λεωφορείο, μαζί με τον οδηγό του.
Μιλάμε για την τουριστική μας προσφορά, μιλάμε για το πολυτιμότερο αγαθό μας τον Πολιτισμό. Βρισκόμαστε στο τέλος Μαρτίου και δεν έχει ανακοινωθεί το θερινό ωράριο των μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Περιμένουμε να το ανακοινώσουμε για την επόμενη χρονιά;
Και ενώ «ο κόσμος καίγεται», ενώ οι εξελίξεις μας ξεπερνούν, η Ελληνική Πολιτεία έχει αναλωθεί το τελευταίο διάστημα σε έναν αγώνα δρόμου να προωθήσει νομοθετικές ρυθμίσεις εκεί που δεν χρειάζονται, οι οποίες είναι πολλές φορές δεν χρειάζονται ή και είναι πολλές φορές επικίνδυνες, διαστρεβλώνοντας μάλιστα τις έννοιες και τη λειτουργία του τουρισμού.
Πιστεύω ότι σε κάποια θέματα αιχμής θα πρυτανεύσουν ωριμότερες σκέψεις – μετά μάλιστα και τη σθεναρή αντίδραση του κλάδου μας-.
Αντί να προχωρούμε σε απάλειψη των αντικινήτρων που ταλανίζουν τον ελληνικό τουρισμό, τρέχουμε συνέχεια να σταματήσουμε αιφνιδιαστικές αυξήσεις μέσα στην τουριστική περίοδο- λες και κάποιοι έχουν βαλθεί να κάνουν κακό, να καταστρέψουν τον ελληνικό τουρισμό.
Να αναφερθώ στα διαρθρωτικά προβλήματα του τουρισμού και το κρίσιμο θέμα της εποχικότητας. Όταν την προηγούμενη 20ετία η τουριστική περίοδος άρχιζε στις 15 Μαρτίου και έφτανε μέχρι το τέλους Οκτωβρίου, τώρα έχουμε τουριστική περίοδο τριών (3) μηνών, δηλαδή η συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου είναι εντυπωσιακή.
Όταν «κόψαμε» τα coop-tour αυτά που σήμερα ονομάζονται «συνδιαφήμιση» με τους tour operators του εξωτερικού γιατί δεν ξέραμε πως μπορούμε να τα λειτουργήσουμε και ρίξαμε το βάρος στους low-cost carriers δεν σκεφθήκαμε ότι έτσι «αποδιοργανώνουμε» την οργανωμένη τουριστική αγορά;
Εξηγήσαμε στην πολιτεία ότι η μονομέρεια αυτή είναι επικίνδυνη. Υπάρχει η δυσάρεστη εμπειρία άλλων κρατών που είχαν και αυτά στηρίξει ευκαιριακές εταιρείες που έκαναν «αρπαχτές» και στη συνέχεια, αφού κατέστρεψαν την αγορά, αποχώρησαν γιατί έπαψαν να παίρνουν επιδοτήσεις.
Θα ήταν σοβαρή παράληψη να μην αναφερθώ στη νοοτροπία πολιτικών κομμάτων αλλά και συντεχνιών (πχ taxi) που είτε απαξιώνουν τον τουρισμό είτε με τις ενέργειές τους τον καταστρέφουν.
Θυμόμαστε όλοι την εκρηκτική κατάσταση που δημιούργησε η απεργία των ταξί και της Π.Ν.Ο. σε λιμάνια (και όχι μόνο) της χώρας και ιδιαίτερα στο Λιμάνι του Πειραιά.
Αποτέλεσμα: αρκετές προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων ακυρώθηκαν από τον Πειραιά και μεταφέρθηκαν αλλού. Ποιό το όφελος; Φέτος θα μειωθεί το εισόδημα και των ίδιων των απεργών.
Όσα λέχθηκαν είναι ενδεικτικά και μόνο.
Δεν αμφισβητούμε θετικές ενέργειες που έγιναν το τελευταίο διάστημα και ευχαριστούμε την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού για τις σοβαρές προσπάθειες που έκανε, περιλαμβανομένων των παρόντων στη σημερινή μας εκδήλωση.
Θα πρέπει όμως παράλληλα, να επισημάνουμε ότι:
-Πολλές από τις παρεμβάσεις που έγιναν το τελευταίο διάστημα ήταν ευκαιριακές και μερικές φορές αδόκιμες
-Δεν πραγματοποιήθηκαν ουσιαστικές, δομικές αλλαγές
-Τα αντικίνητρα για την τουριστική μας ανάπτυξη δεν παραμερίστηκε
-Κανένα διαρθρωτικό πρόβλημα του τουρισμού δεν αντιμετωπίστηκε –θα έλεγα, ούτε καν αγγίχθηκε.
Για να είμαι όμως δίκαιος, θέλω να επισημάνω ότι σήμερα συζητείται στη Βουλή νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, στο οποίο περιλαμβάνεται η τελευταία φάση (θέλω να ελπίζω) της απελευθέρωσης της κρουαζιέρας.
Θέλω να πιστεύω ότι το Σχέδιο Νόμου θα ψηφισθεί επιτέλους, ότι όλες οι πλευρές θα κατανοήσουν τα σημαντικά οφέλη από τη δημιουργία home port στην Ελλάδα, από τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης , από τη δημιουργία ανάπτυξης σε πολλές περιφέρειες της χώρας, όπου προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια.
Είναι κρίμα φέτος που ο ΗΑΤΤΑ, ο παλαιότερος ελληνικός τουριστικός φορέας και ένας από τους παλαιότερους παγκοσμίως, γιορτάζει τα 85 χρόνια από την ίδρυσή του, να βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να επισημαίνω συνεχώς προβλήματα. Είναι κρίμα, σήμερα που ο ΕΟΤ γιορτάζει τα 60 χρόνια από την ίδρυσή του, να περνά την περίοδο απαξίωσής του.
Δε ζητάμε πολλά: Θέλουμε μια Ελλάδα φιλική στον Τουρισμό.
Χρειαζόμαστε:
-Άμεση άρση των αντικινήτρων για την απρόσκοπτη λειτουργία της τουριστικής αγοράς
-Άμεση απελευθέρωση όλων των επαγγελμάτων
-Μια ορθολογική στρατηγική τουριστικής ανάπτυξης με μακροχρόνιο ορίζοντα, χωρίς παλινωδίες και ερασιτεχνισμούς
-Ένα εξειδικευμένο marketing plan (ανά αγορά και ομάδα –στόχο), που θα συνοδεύεται από:
- Ένα σύγχρονο, ευέλικτο, διαχρονικό και όχι ιδιαίτερα δαπανηρό, πρόγραμμα προβολής της χώρας μας και
- Την παροχή κινήτρων (οικονομικών και μη) για την ανάπτυξη του τουρισμού και τη διείσδυση στις διεθνείς τουριστικές αγορές
Οι τουριστικές επιχειρήσεις έχουν εξαγωγικό χαρακτήρα, αποτελούν την αιχμή του δόρατος και η εκάστοτε Κυβέρνηση και η Ελληνική πολιτεία πρέπει να αφουγκράζεται τις ανάγκες τους και να ακούει τις προτάσεις τους.
Η Κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επικείμενες εκλογές, θα πρέπει να βάλει τον τουρισμό στην πρώτη προτεραιότητα, όχι μόνο φραστικά, αλλά ουσιαστικά. Καλούμε όλα τα κόμματα να πάρουν θέση.
Παρά τις δυσάρεστες σε ένα βαθμό επισημάνσεις μου, θα ήθελα να σημειώσω ότι στο διάστημα που πέρασε είχαμε, σε πολλούς τομείς, ιδιαίτερα εποικοδομητική συνεργασία με την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, αλλά και τους πολιτικούς παράγοντες άλλων Υπουργείων, υπεύθυνους για τομείς άμεσου ενδιαφέροντος του κλάδου μας (όπως του τομέα ναυτιλίας του Υπουργείου Ανάπτυξης) και θα ήθελα να τους ευχαριστήσω εκ μέρους του ΗΑΤΤΑ, αλλά και προσωπικά.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να ευχαριστήσω θερμά τους πάγιους χορηγούς του ΗΑΤΤΑ, τον μεγάλο χορηγό μας, την Aegean Airlines, τον χορηγό Olympic Air και τον χορηγό επικοινωνίας GTP, γιατί μας δίνουν ώθηση και δύναμη να συνεχίσουμε το έργο μας και συνεισφέρουν σημαντικά στις δραστηριότητες του Συνδέσμου, που φέτος μάλιστα κλείνει 85 χρόνια ενεργής συμμετοχής στον Τουρισμό.
ΠΗΓΗ:theseanation.gr
Στο παρά πέντε της εξόδου του Πάσχα άλυτα εξακολουθούν να παραμένουν τα προβλήματα που έχουν επισημανθεί στις τελευταίες ηγεσίες του ΥΠΑΑΝ με κυριότερο όλων το κόστος των καυσίμων και τις ρυθμίσεις που απαιτούνται για την κάλυψη αγόνων και μη γραμμών.
Το προσεχές διάστημα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο καθώς τα οικονομικά στοιχεία που έχουν δημοσιοποιήσει και δημοσιοποιούν ακτοπλοϊκές εταιρίες δεν αφήνουν περιθώρια παρανόησης για το τι θα συμβεί ακόμα και κατά τη θερινή περίοδο και με δεδομένο ότι ήδη τα μηνύματα για την έλευση του τουριστικού ρεύματος δεν είναι και τα καλύτερα.
Ειδικότερα, ο κ. Τελώνης ανέφερε τα ακόλουθα:
Ο Hatta, ως εκπρόσωπος του κλάδου των τουριστικών γραφείων έχει, όπως είναι γνωστό, δύο (2) βασικούς στόχους:
-Την προάσπιση των συμφερόντων των μελών του και
-Την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμο
Διαχρονικά, ο Σύνδεσμός μας, με αίσθημα ευθύνης επισημαίνει τα προβλήματα και προτείνει λύσεις στα πλαίσια ενός εποικοδομητικού διαλόγου.
Παράλληλα, υποβάλλει προτάσεις για θέματα γενικότερου τουριστικού ενδιαφέροντος στα πλαίσια της εθνικής προσπάθειας για την ανάπτυξη και την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουρισμού.
Οι θέσεις μας κινούνται, πάντα, προς την θετική κατεύθυνση με γνώμονα το συμφέρον του ελληνικού τουρισμού και τα θεμιτά συμφέροντα του κλάδου μας.
Στην περσινή Γενική μας Συνέλευση, καλέσαμε σε συστράτευση την πολιτεία και όλες τις δυνάμεις του τουρισμού με σύνθημα «να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία». Βαθειά είναι η πεποίθησή μας ότι ο Τουρισμός μπορεί να βγάλει τη χώρας μας από τη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Κάνοντας, όμως έναν απολογισμό, τόσο της χρονιάς που πέρασε όσο και προηγούμενων χρόνων διαπιστώνουμε ότι παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν και κάποια θετικά στοιχεία που καταγράψαμε, δεν είχαμε τα απαιτούμενα θετικά, για τον τουρισμό μας, αποτελέσματα.
Ο ελληνικός τουρισμός βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην κρίση.
Τι κι αν όλοι εμείς οι άνθρωποι του τουρισμού φωνάζουμε για τα «αυτονόητα»...
Αντί, λοιπόν, να δούμε τον ελληνικό τουρισμό να απογειώνεται, όπως του αξίζει, είμαστε απλοί θεατές παλινωδιών και ερασιτεχνισμών που δημιουργούν επικίνδυνα προβλήματα για τη χώρα μας και τις επιχειρήσεις μας.
Το 2011 καταφέραμε απλώς, συγκυριακά, να μειώσουμε τις ζημιές των δύο προηγούμενων χρόνων (2009/2010). Τα νούμερα για το 2011, είναι λίγο πολύ γνωστά. Όμως αυτή η αύξηση δεν έχει μόνιμο χαρακτήρα.
Το πρόβλημα του ελληνικού τουρισμού είναι δομικό.
Αυτό που έχει, επίσης, σημασία είναι ότι , ακόμα και με αυτή την ευκαιριακή ανάκαμψη, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεών μας δεν ακολούθησε τις αυξήσεις του 2011. Τα οικονομικά αποτελέσματα των τελευταίων χρήσεων που έχουν δημοσιευθεί αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο κύκλος εργασιών στις δραστηριότητες των ταξιδιωτικών γραφείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών, υπηρεσιών κρατήσεων και συναφών δραστηριοτήτων, παρουσιάζει σημαντική μείωση.
Συγκεκριμένα, το 2009 η μείωση ήταν 9,9%, το 2010, 24,5%, ενώ το 2011, η μείωση στον κύκλο εργασιών των τουριστικών γραφείων, έφτασε το 35,3%.
Σήμερα, με την έναρξη της τουριστικής περιόδου 2012 έχουμε μια σοβαρή στασιμότητα στις κρατήσεις προς τη χώρα μας.
Δεν θέλω να πιστέψω ότι η μείωση της τάξης του 30% που εμφάνισε η αγορά της Γερμανίας και 10% αντίστοιχα από Αγγλία θα είναι και η τελική. Όπως φαίνεται, όμως, οι απώλειες από τις μεγάλες παραδοσιακές μας αγορές θα δώσουν αρνητικά πρόσημα την τρέχουσα τουριστική περίοδο.
Σε λίγες μέρες θα έχουμε κοντά μας τον Πρόεδρο της DRV (του συνδέσμου Τουριστικών γραφείων Γερμανίας), προκειμένου να μεθοδεύσουμε από κοινού τα επόμενα βήματα για την ανάκαμψη της γερμανικής αγοράς.
Επιτρέψτε μου να προχωρήσω σε μερικές βασικές επισημάνσεις.
Το σοβαρό «έλλειμμα» επικοινωνιακής στρατηγικής της Ελλάδας για τη διαχείριση της κρίσης έδωσε τους αρνητικούς καρπούς του. Ο HΑΤΤΑ, όλο το προηγούμενο διάστημα απήυθυνε εκκλήσεις στην πολιτική ηγεσία του τόπου να αναλάβει έγκαιρα, με τη συνεργασία εξειδικευμένης, εταιρείας επικοινωνίας, πρωτοβουλίες για την ανατροπή της αρνητικής εικόνας της Ελλάδας στις διεθνείς τουριστικές αγορές.
Τις τελευταίες μόλις ημέρες αποφασίστηκε να προσληφθούν σύμβουλοι στις αγορές της Γερμανίας και της Αγγλίας που καταβαραθρώνονται. Μένει να δούμε πότε θα αναλάβουν το έργο και αν θα προλάβουμε να δούμε κάποια αποτελέσματα.
Οι ξένοι συνεργάτες μας, tour Operators από Γερμανία, ήδη προχώρησαν σε διαφήμιση της Ελλάδας με σύνθημα «Για τους πραγματικούς φίλους μετράει μόνο η εμπιστοσύνη».
Εδώ όμως πρέπει να σταθώ, για να καταγγείλω την πρακτική του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
Όταν η χώρα μας δεν έχει πιστώσεις για να προσλάβει μία εταιρεία επικοινωνίας, προκειμένου να συμβάλλει στην ανατροπή του αρνητικού κλίματος για την Ελλάδα, ο Υπουργός Υποδομών, βρήκε 45 εκ. €, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, για να ενισχύσει τα ΚΤΕΛ-άλλη μια φορά να εκσυγχρονισθούν!!!
Σας παραπέμπουμε στο άρθρο 119 παράγραφος 9 του Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, Δημοσίων Έργων και Άλλες Διατάξεις» που συζητείται αυτή τη στιγμή στη Βουλή.
Πολύ λόγος εξάλλου γίνεται για τη δημιουργία εταιρείας Marketing με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Ο HΑΤΤΑ είναι θετικός σε μια τέτοια εξέλιξη με βασική προϋπόθεση: Ότι η εταιρεία αυτή δεν θα υποκαταστήσει την ελεύθερη αγορά, πουλώντας, ή προωθώντας στην αγορά προϊόντα και υπηρεσίες.
Τις τελευταίες ημέρες είδαμε ένα Σχέδιο Νόμου που δεν ανταποκρινόταν σε καμία περίπτωση, όχι μόνο στις παραπάνω προϋποθέσεις, αλλά ούτε καν σε βασικές αρχές.
Στο σημείο αυτό, θέλω να εξάρω την ιδιαίτερα θετική παρέμβαση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.. Ελπίζουμε να έχουμε αίσιο τέλος στο όλο αυτό θέμα.
Χαιρετήσαμε την κυβερνητική απόφαση να μειώσει το ΦΠΑ των ξενοδοχείων στο 6,5%.Το γεγονός αυτό βοήθησε στα μεγέθη του 2011.
Όμως όταν μιλάμε για τουριστικό προϊόν, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όλα τα συστατικά στοιχεία του τουριστικού πακέτου, περιλαμβανομένης της οδικής και ακτοπλοϊκής μεταφοράς, η οποία βρίσκεται σήμερα στα όρια της κατάρρευσης.
Μιλάμε για ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος αλλά ανεβάσαμε (2 φορές) τον ΦΠΑ στις μη-ξενοδοχειακές/τουριστικές υπηρεσίες, όταν άλλες ανταγωνιστικές χώρες κάνουν το ακριβώς αντίθετο.
Οποίος παραλογισμός, όταν μάλιστα η Ελλάδα βρίσκεται στην ανατολική Μεσόγειο και περιβάλλεται από ανταγωνίστριες χώρες εκτός ευρώ.
Μια χώρα τουριστική, μια χώρα που έχει ανάγκη κάθε ευρώ, μια χώρα που γνωρίζει ότι όλη η Ευρώπη, διέρχεται μια σοβαρή κρίση, λαμβάνει ριζικά μέτρα ώστε να προσελκύσει τουρισμό από τις τρίτες χώρες και ιδιαίτερα από την Ασία, η οποία στις μέρες μας, παρουσιάζει εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Όμως μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταφέρει, να αντιμετωπίσουμε ή έστω να αμβλύνουμε τα προβλήματα που δημιουργεί η Visa Schengen.
Προχωρήσαμε στην κατάθεση συγκεκριμένης πρότασης για την άρση του αντικινήτρου της χρονοβόρας και απαιτητικής διαδικασίας χορήγησης visa Schengen. Πρόταση την οποία προωθεί και ο ευρωπαϊκός κλαδικός μας Σύνδεσμος, η ECTAA.
Η πρότασή μας είναι η δημιουργία και λειτουργία μιας ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής πλατφόρμας (electronic data base for e-visas), στην οποία οι tour operators και τα τουριστικά γραφεία της Ευρώπης θα καταχωρούν τα στοιχεία των πελατών τους, οι οποίοι έχουν αγοράσει εκδρομές και επιθυμούν να επισκεφθούν την Ε.Ε. Στην πλατφόρμα θα έχουν πρόσβαση όλες οι Πρεσβείες και τα Προξενεία των χωρών μελών της Ε.Ε., στα οποία απευθύνονται οι δυνητικοί τουρίστες και έτσι θα επαληθεύονται εύκολα και γρήγορα όσοι ταξιδεύουν οργανωμένα, με επιβεβαιωμένες κρατήσεις, μέσω τουριστικών γραφείων.
Σημειώνουμε εδώ ότι το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ήδη στην Πολωνία, επ΄ ευκαιρία του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου που θα πραγματοποιηθεί στην Πολωνία και στην Ουκρανία.
Ας κάνουμε, λοιπόν, κι εμείς το ίδιο.
Όταν διακινούνται οργανωμένες ομάδες τουριστών, τα τουριστικά γραφεία μπορούν και πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες.
Παράλληλα, ο ΗΑΤΤΑ κατέθεσε, εποικοδομητικές προτάσεις, απευθύνοντας έκκληση στην Ελληνική Κυβέρνηση, να απλοποιήσει ακόμα περισσότερο τη διαδικασία:
-Να σταματήσουν οι προσωπικές συνεντεύξεις, γιατί μόνο οι άνεργοι έχουν το χρόνο να το κάνουν
-Να σταματήσουν τα Προξενεία να ζητάνε επίσημη μετάφραση των εγγράφων στην αγγλική γλώσσα
-Να επεκτείνει το δίκτυο γραφείων εξωτερικών παροχών (Visa centers).
-Να λειτουργήσουν μέχρι το τέλος του τρέχοντος μηνός τα κέντρα θεωρήσεων στην Αντάλλεια και Μποντρούμ, σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό.
Υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον τόσο από Τούρκους υπηκόους όσο και από σημαντική μερίδα των 33 εκ. αλλοδαπών τουριστών που επισκέπτονται την Τουρκία και που κατακλύζουν τα τούρκικα παράλια για μικρής διάρκειας (1-4 ημερών) επίσκεψη στα ελληνικά νησιά.
Ας δούμε, επίσης, τι έχει γίνει τα τελευταία χρόνια με το περίφημο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.
Ο εμπαιγμός συνεχίζεται.
Στις καλένδες έχει πάει το άνοιγμα του οδικού μεταφορέα επιβατικών μεταφορών. Άνοιξε ο τομέας των τουριστικών Λεωφορείων αλλά η συντεχνία των ΚΤΕΛ «καλά κρατεί».
Έχουμε χαλάσει τόνους μελάνι, έχουμε κάνει σωρεία συναντήσεων με την πολιτική ηγεσία των δύο Υπουργείων, έχουμε υποβάλει προτάσεις νόμων αλλά το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα για τις προθέσεις του.
Με το θέμα των 9 θέσεων (mini van), μια από τα ίδια, ίσως και χειρότερα. Να σημειωθεί βέβαια ότι το Υπουργείο Υποδομών προστατεύει συντεχνίες και δεν δίνει τη δυνατότητα στις τουριστικές επιχειρήσεις, τα τουριστικά γραφεία της χώρας να αποκτήσουν τα εργαλεία της δουλειάς τους για τον εμπλουτισμό της τουριστικής μας προσφοράς.
Παράλληλα θα πρέπει να μας εξηγήσει γιατί με άλλη διάταξη του νομοσχεδίου που προαναφέρθηκε δίνονται Mini van και οχήματα 4*4 στη συμπαθεί τάξη των αλιέων, αλλά όχι στις τουριστικές επιχειρήσεις.
Από το βήμα αυτό, απευθύνω έκκληση στην Ελληνική Πολιτεία, να δοθεί αυτό το δικαίωμα στα τουριστικά γραφεία της χώρας, για να ασκήσουν απρόσκοπτα το έργο τους.
Η άλλη, όμως συντεχνία των ταξί, με τη στήριξη και πάλι της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας το παραπέμπει στις καλένδες.
Βρισκόμαστε πάλι, βλέπεις, σε προεκλογική περίοδο και μετράμε κουκιά….
Το επάγγελμα των Ξεναγών διατηρεί ακόμα το ιδιότυπο καθεστώς του και οι έλληνες ιστορικοί, αρχαιολόγοι και ιστορικοί Τέχνης βρίσκονται στην ανεργία. Παρά την κρίση που διανύουμε, ένας ξεναγός στοιχίζει περισσότερο από ένα τουριστικό λεωφορείο, μαζί με τον οδηγό του.
Μιλάμε για την τουριστική μας προσφορά, μιλάμε για το πολυτιμότερο αγαθό μας τον Πολιτισμό. Βρισκόμαστε στο τέλος Μαρτίου και δεν έχει ανακοινωθεί το θερινό ωράριο των μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Περιμένουμε να το ανακοινώσουμε για την επόμενη χρονιά;
Και ενώ «ο κόσμος καίγεται», ενώ οι εξελίξεις μας ξεπερνούν, η Ελληνική Πολιτεία έχει αναλωθεί το τελευταίο διάστημα σε έναν αγώνα δρόμου να προωθήσει νομοθετικές ρυθμίσεις εκεί που δεν χρειάζονται, οι οποίες είναι πολλές φορές δεν χρειάζονται ή και είναι πολλές φορές επικίνδυνες, διαστρεβλώνοντας μάλιστα τις έννοιες και τη λειτουργία του τουρισμού.
Πιστεύω ότι σε κάποια θέματα αιχμής θα πρυτανεύσουν ωριμότερες σκέψεις – μετά μάλιστα και τη σθεναρή αντίδραση του κλάδου μας-.
Αντί να προχωρούμε σε απάλειψη των αντικινήτρων που ταλανίζουν τον ελληνικό τουρισμό, τρέχουμε συνέχεια να σταματήσουμε αιφνιδιαστικές αυξήσεις μέσα στην τουριστική περίοδο- λες και κάποιοι έχουν βαλθεί να κάνουν κακό, να καταστρέψουν τον ελληνικό τουρισμό.
Να αναφερθώ στα διαρθρωτικά προβλήματα του τουρισμού και το κρίσιμο θέμα της εποχικότητας. Όταν την προηγούμενη 20ετία η τουριστική περίοδος άρχιζε στις 15 Μαρτίου και έφτανε μέχρι το τέλους Οκτωβρίου, τώρα έχουμε τουριστική περίοδο τριών (3) μηνών, δηλαδή η συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου είναι εντυπωσιακή.
Όταν «κόψαμε» τα coop-tour αυτά που σήμερα ονομάζονται «συνδιαφήμιση» με τους tour operators του εξωτερικού γιατί δεν ξέραμε πως μπορούμε να τα λειτουργήσουμε και ρίξαμε το βάρος στους low-cost carriers δεν σκεφθήκαμε ότι έτσι «αποδιοργανώνουμε» την οργανωμένη τουριστική αγορά;
Εξηγήσαμε στην πολιτεία ότι η μονομέρεια αυτή είναι επικίνδυνη. Υπάρχει η δυσάρεστη εμπειρία άλλων κρατών που είχαν και αυτά στηρίξει ευκαιριακές εταιρείες που έκαναν «αρπαχτές» και στη συνέχεια, αφού κατέστρεψαν την αγορά, αποχώρησαν γιατί έπαψαν να παίρνουν επιδοτήσεις.
Θα ήταν σοβαρή παράληψη να μην αναφερθώ στη νοοτροπία πολιτικών κομμάτων αλλά και συντεχνιών (πχ taxi) που είτε απαξιώνουν τον τουρισμό είτε με τις ενέργειές τους τον καταστρέφουν.
Θυμόμαστε όλοι την εκρηκτική κατάσταση που δημιούργησε η απεργία των ταξί και της Π.Ν.Ο. σε λιμάνια (και όχι μόνο) της χώρας και ιδιαίτερα στο Λιμάνι του Πειραιά.
Αποτέλεσμα: αρκετές προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων ακυρώθηκαν από τον Πειραιά και μεταφέρθηκαν αλλού. Ποιό το όφελος; Φέτος θα μειωθεί το εισόδημα και των ίδιων των απεργών.
Όσα λέχθηκαν είναι ενδεικτικά και μόνο.
Δεν αμφισβητούμε θετικές ενέργειες που έγιναν το τελευταίο διάστημα και ευχαριστούμε την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού για τις σοβαρές προσπάθειες που έκανε, περιλαμβανομένων των παρόντων στη σημερινή μας εκδήλωση.
Θα πρέπει όμως παράλληλα, να επισημάνουμε ότι:
-Πολλές από τις παρεμβάσεις που έγιναν το τελευταίο διάστημα ήταν ευκαιριακές και μερικές φορές αδόκιμες
-Δεν πραγματοποιήθηκαν ουσιαστικές, δομικές αλλαγές
-Τα αντικίνητρα για την τουριστική μας ανάπτυξη δεν παραμερίστηκε
-Κανένα διαρθρωτικό πρόβλημα του τουρισμού δεν αντιμετωπίστηκε –θα έλεγα, ούτε καν αγγίχθηκε.
Για να είμαι όμως δίκαιος, θέλω να επισημάνω ότι σήμερα συζητείται στη Βουλή νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, στο οποίο περιλαμβάνεται η τελευταία φάση (θέλω να ελπίζω) της απελευθέρωσης της κρουαζιέρας.
Θέλω να πιστεύω ότι το Σχέδιο Νόμου θα ψηφισθεί επιτέλους, ότι όλες οι πλευρές θα κατανοήσουν τα σημαντικά οφέλη από τη δημιουργία home port στην Ελλάδα, από τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης , από τη δημιουργία ανάπτυξης σε πολλές περιφέρειες της χώρας, όπου προσεγγίζουν κρουαζιερόπλοια.
Είναι κρίμα φέτος που ο ΗΑΤΤΑ, ο παλαιότερος ελληνικός τουριστικός φορέας και ένας από τους παλαιότερους παγκοσμίως, γιορτάζει τα 85 χρόνια από την ίδρυσή του, να βρίσκομαι στη δυσάρεστη θέση να επισημαίνω συνεχώς προβλήματα. Είναι κρίμα, σήμερα που ο ΕΟΤ γιορτάζει τα 60 χρόνια από την ίδρυσή του, να περνά την περίοδο απαξίωσής του.
Δε ζητάμε πολλά: Θέλουμε μια Ελλάδα φιλική στον Τουρισμό.
Χρειαζόμαστε:
-Άμεση άρση των αντικινήτρων για την απρόσκοπτη λειτουργία της τουριστικής αγοράς
-Άμεση απελευθέρωση όλων των επαγγελμάτων
-Μια ορθολογική στρατηγική τουριστικής ανάπτυξης με μακροχρόνιο ορίζοντα, χωρίς παλινωδίες και ερασιτεχνισμούς
-Ένα εξειδικευμένο marketing plan (ανά αγορά και ομάδα –στόχο), που θα συνοδεύεται από:
- Ένα σύγχρονο, ευέλικτο, διαχρονικό και όχι ιδιαίτερα δαπανηρό, πρόγραμμα προβολής της χώρας μας και
- Την παροχή κινήτρων (οικονομικών και μη) για την ανάπτυξη του τουρισμού και τη διείσδυση στις διεθνείς τουριστικές αγορές
Οι τουριστικές επιχειρήσεις έχουν εξαγωγικό χαρακτήρα, αποτελούν την αιχμή του δόρατος και η εκάστοτε Κυβέρνηση και η Ελληνική πολιτεία πρέπει να αφουγκράζεται τις ανάγκες τους και να ακούει τις προτάσεις τους.
Η Κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επικείμενες εκλογές, θα πρέπει να βάλει τον τουρισμό στην πρώτη προτεραιότητα, όχι μόνο φραστικά, αλλά ουσιαστικά. Καλούμε όλα τα κόμματα να πάρουν θέση.
Παρά τις δυσάρεστες σε ένα βαθμό επισημάνσεις μου, θα ήθελα να σημειώσω ότι στο διάστημα που πέρασε είχαμε, σε πολλούς τομείς, ιδιαίτερα εποικοδομητική συνεργασία με την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, αλλά και τους πολιτικούς παράγοντες άλλων Υπουργείων, υπεύθυνους για τομείς άμεσου ενδιαφέροντος του κλάδου μας (όπως του τομέα ναυτιλίας του Υπουργείου Ανάπτυξης) και θα ήθελα να τους ευχαριστήσω εκ μέρους του ΗΑΤΤΑ, αλλά και προσωπικά.
Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να ευχαριστήσω θερμά τους πάγιους χορηγούς του ΗΑΤΤΑ, τον μεγάλο χορηγό μας, την Aegean Airlines, τον χορηγό Olympic Air και τον χορηγό επικοινωνίας GTP, γιατί μας δίνουν ώθηση και δύναμη να συνεχίσουμε το έργο μας και συνεισφέρουν σημαντικά στις δραστηριότητες του Συνδέσμου, που φέτος μάλιστα κλείνει 85 χρόνια ενεργής συμμετοχής στον Τουρισμό.
ΠΗΓΗ:theseanation.gr