 |
Φωτό: Ο πρόεδρος του ΝΕΕ, Γ.Γράτσος. |
« Η ακτοπλοΐα λειτουργεί σήμερα ως «κλειστό επάγγελμα» σε βάρος της οικονομίας. Με καλύτερη και φθηνότερη προσβασιμότητα, τα νησιά μας θα αναπτύσσονταν τουριστικώς πολύ περισσότερο, με σημαντικά οφέλη για την οικονομία. Σύμφωνα με μελέτη που έκανε το ΝΕΕ για κάθε ένα ευρώ μείωση του κόστους εισιτηρίου αυξάνονται τα έσοδα κατά 10 ευρώ.»
Τα λόγια ανήκουν στον πρόεδρο του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΝΕΕ), Γιώργο Γράτσο ο οποίος εξηγεί την κατάσταση στον νευραλγικό αυτό επιχειρηματικό κλάδο σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία η ακτοπλοία βυθίζεται στην οικονομική κρίση ενώ υπάρχει φόβος ακόμη και για λουκέτα, όπως παραδέχθηκε πρόσφατα σε συνέντευξη τύπου και ο υφυπουργός Ναυτιλίας, Άδωνις Γεωργιάδης, γεγονός που θα επιφέρει ανυπολόγιστη ζημιά για την ελληνική οικονομία.
Μάλιστα η κατάσταση χειροτερεύει με την αλματώδη αύξηση των καυσίμων. Ήδη από σήμερα θα γίνει νέα αύξηση και ο τόνος θα πωλείται 620 ευρώ αντί 599 που ήταν μέχρι χθες αφού αυξήθηκε το κόστος της διύλισης κατά 20 δολάρια όπως ανακοίνωσαν οι εταιρείες πετρελαίου στις ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις.
Ήδη οι κάτοικοι της Λήμνου, της Ικαρίας και της Σάμου διαμαρτύρονται έντονα για την παλαιότητα των πλοίων που συνδέουν τα νησιά τους με την ηπειρωτική χώρα. Επίσης, οι κάτοικοι της Σύρου διαμαρτύρονται με τη σειρά τους γιατί μειώνονται τα δρομολόγια από και προς τον Πειραιά.
Οι εταιρείες σε μία προσπάθεια να μειώσουν το λειτουργικό κόστος κόβουν δρομολόγια, αποδρομολογούν πλοία. Οι εναλλακτικές λύσεις που έχουν οι διοικήσεις των επιχειρήσεων ολοένα και λιγοστεύουν με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ελπίδες για το άμεσο μέλλον. Υπάρχουν σκέψεις ακόμη και για πώληση πλοίων σε μία αγορά όμως που είναι ήδη πολύ πεσμένη και οι τιμές είναι χαμηλές.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία η επιβατική κίνηση έχει μειωθεί από 30% έως και 50% και το ίδιο συμβαίνει και στη μεταφορά οχημάτων. Παράλληλα οι τιμές καυσίμων αυξήθηκαν έως και 12%.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο τζίρος των ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων έχει μειωθεί κατά 36% με 37%, ενώ το 2010 οι ζημιές του κλάδου ξεπέρασαν τα 310 εκατομμύρια ευρώ.
«Αν εφαρμοζόταν ο κανονισμός 3577/92 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι διατάξεις της STCW του ΙΜΟ, το κόστος των εισιτηρίων θα μειωνόταν από 11% έως 18%, αναλόγως του πλοίου. Δεν νοείται πλοίο που είχε επάνδρωση 17 άτομα στην Δυτική Ευρώπη να έχει 31 άτομα στην Ελλάδα» επεσήμανε ο Γ.Γράτσος:
«Τα νησιά εισάγουν μεγάλες ποσότητες υλικών, τροφίμων και καυσίμων με πλοία της ακτοπλοϊας. Όπως έχει σήμερα, πληρώνεται διπλό ΦΠΑ στον θαλάσσιο σκέλος της μεταφοράς. Ένα στο εισιτήριο και άλλο ένα στον λογαριασμό του μεταφορέα. Έτσι ακριβαίνει δυσανάλογα το κόστος ζωής στα νησιά που απωθεί τον τουρισμό και ως εκ τούτου την ανάπτυξή τους.
Παρά τα ακριβά εισιτήρια η ακτοπλοΐα για τρίτη χρονιά καταγράφει σημαντικές ζημιές. Όπως πάει σε λίγο τα νησιά δεν θα εξυπηρετούνται.
Η ακτοπλοΐα χρειάζεται ελαστικές συνθέσεις και λειτουργικό πλαίσιο. Η καλή, προσιτή εξυπηρέτηση και η ανάπτυξη της νησιωτικής Ελλάδας, όπου ζούν περίπου 1.300.000 άνθρωποι, είναι πολύ σημαντικότερη από τις επαγγελματικές διεκδικήσεις μερικών χιλιάδων βοηθητικού προσωπικού. Δεν νοείται να έχουν την ίδια σύνθεση τα ακτοπλοϊκά χειμώνα/καλοκαίρι. Μεταφέρουν πολύ λιγότερο κόσμο όταν τελειώνει το καλοκαίρι» και προσέθεσε:
«Σε αντίστοιχες περιπτώσεις οι αεροπορικές εταιρείες εξυπηρετούν δρομολόγια σε συνδυασμό με άλλες εταιρείες η και δρομολογούν μικρότερα αεροπλάνα. Το ίδιο θα μπορούσε να εφαρμοσθεί και στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες".
Το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος εκπόνησε μελέτη «κόστους – ωφέλειας» για αλλαγές στην Ακτοπλοΐα, τα συμπεράσματα της οποίας συνοψίζονται ως εξής:
1. Η εφαρμογή πολιτικής μεταρρυθμίσεων και λιτότητας εν μέσω οικονομικής κρίσης βρίσκει την ακτοπλοΐα να λειτουργεί ως κλειστό επάγγελμα με ακριβό εισιτήριο για επιβάτες και αυτοκίνητα, και ακτοπλοϊκές εταιρείες που πραγματοποιούν ζημίες αντί κερδών. Αυτό σημαίνει στην καλύτερη περίπτωση αδυναμία αντικατάστασης των πλοίων και στη χειρότερη άμεσο κίνδυνο διακοπής της λειτουργίας τους.
2. Το υψηλό κόστος μετάβασης στα νησιά δρα ανασταλτικά στην ακτοπλοϊκή κίνηση τόσο ως προς τους τακτικά ταξιδεύοντες (κάτοικοι, ιδιοκτήτες εξοχικών, εμπορευόμενοι) όσο και ως προς τους ξένους τουρίστες. Αυτό έχει καταστρεπτικές συνέπειες στην οικονομία του κάθε νησιού.
3. Τα ακριβά εισιτήρια στα επαγγελματικά αυτοκίνητα και η διπλή χρέωση του ΦΠΑ στο μεταφερόμενο εμπόρευμα επιβαρύνουν σημαντικά το κόστος αγαθών και υπηρεσιών που παρέχονται σε τουρίστες και ντόπιους. Η σημαντική μείωση στο ΦΠΑ σε όλες τις κατηγορίες σε συνδυασμό με κατάργηση όλων των μη ανταποδοτικών εισφορών στο εισιτήριο δύνανται να το μειώσουν κατά 20% και για τα μεταφερόμενα εμπορεύματα πολύ περισσότερο.
4. Οι μειώσεις ΦΠΑ στο εισιτήριο θα οδηγήσουν σε αυξήσεις στην προσέλευση επισκεπτών κάθε είδους και πολύ σημαντικές αυξήσεις στα έσοδα από ΦΠΑ μέσω πωλήσεων στα νησιά. Αυτό θα βοηθήσει σημαντικά τις τοπικές οικονομίες.
5. Η εφαρμογή της STCW και του κανονισμού 3577/92 όπως και η κατάργηση της Ελληνομάθειας θα έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του κόστους της επάνδρωσης κατά 33-55%. Έτσι θα μειωθεί η τιμή των εισιτηρίων από περίπου 11% στα ταχύπλοα έως 18% στα συμβατικά πλοία με αποτέλεσμα την αύξηση της επιβατικής/τουριστικής κίνησης.
6. Ο βασικός τρόπος διόρθωσης των οικονομικών αποτελεσμάτων των ακτοπλοϊκών εταιρειών είναι δύο παρεμβάσεις στους κανόνες επάνδρωσης. Η κατάργηση του ΠΔ και η αντικατάσταση του με τα προβλεπόμενα στην STCW και η πλήρης εφαρμογή του κανονισμού 3577/92 με την κατάργηση της Ελληνομάθειας.
7. Μικρότερες ποσοστιαίες μειώσεις είναι δυνατές από παρεμβάσεις σε καύσιμα, ασφάλιση και επισκευές/συντηρηση των πλοίων.
Καταλήγοντας, η μελέτη επισημαίνει την άμεση ανάγκη εφαρμογής της STCW και του Κανονισμού 3577/92 καθώς και την κατάργηση της Ελληνομάθειας για να μπορέσει να χαμηλώσει το πολύ ακριβό κόστος λειτουργίας των Ελληνικών Ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών.
Ταυτόχρονα κρίνεται συμφέρον για το Ελληνικό Δημόσιο να μειωθεί ο ΦΠΑ και τα μη ανταποδοτικά τέλη στα εισιτήρια ούτως ώστε να αναπτυχθεί ο νησιωτικός τουρισμός βάσει του οποίου τα προσδοκώμενα δημόσια έσοδα θα είναι σημαντικά μεγαλύτερα από την απώλεια εσόδων από την μείωση του ΦΠΑ κλπ.
Και τα δύο αυτά μέτρα μαζί θα εξασφαλίσουν την βιωσιμότητα της Ακτοπλοΐας και την ανάπτυξη του Ελληνικού νησιωτικού τουρισμού.
Περίληψη Διαπιστώσεων της Έρευνας
«1. Τα ΠΔ και οι νόμοι οι οποίοι διέπουν την λειτουργία της ακτοπλοΐας την κάνουν να λειτουργεί σαν «κλειστό επάγγελμα» με αποτέλεσμα να προσφέρει από τα ακριβότερα μεταφορικά έργα στη ΕΕ.
Τα ακριβά εισιτήρια για επιβάτες και αυτοκίνητα όλων των τύπων έχουν καθοριστική σημασία για τις οικονομίες των νησιών διότι επιβαρύνουν άμεσα το κόστος παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών το οποίο με τη σειρά του δρα αποτρεπτικά στην προέλευση τουριστών και επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι σχεδόν όλα τα καύσιμα, υλικά, προμήθειες, τρόφιμα κ.α. μεταφέρονται στα νησιά από πλοία της ακτοπλοϊας σε φορτηγά αυτοκίνητα.
Στο εισιτήριο της ακτοπλοϊκής μεταφοράς συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ. Καταβάλλεται δε και ΦΠΑ στο τιμολόγιο του μεταφορέα που περιέχει και το κόστος του ακτοπλοϊκού εισιτηρίου. Άρα το μεταφερόμενο εμπόρευμα πληρώνει δύο φορές ΦΠΑ για το θαλάσσιο σκέλος της μεταφοράς, πράγμα άδικο και αντιπαραγωγικό.
Εδώ πρέπει να υπογραμμισθεί ότι οποιοσδήποτε παράγοντας που αυξάνει το κόστος της μεταφοράς, ανεβάζει το κόστος ζωής στα νησιά και μειώνει τον τουρισμό και την ανάπτυξη.
Θεωρούμενο το πρόβλημα από την πλευρά του κράτους παρουσιάζει το εξής ενδιαφέρον χαρακτηριστικό. Για κάθε επιβαλλόμενο ΕΥΡΩ (€) ΦΠΑ στο εισιτήριο, χάνονται περίπου δέκα ΕΥΡΩ από μη εισπραχθέντα ΦΠΑ από τις πωλήσεις στα νησιά, κυρίως από την μη αύξηση του τουρισμού. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η βέλτιστη λύση από πλευράς κρατικών εσόδων θα ήταν η πλήρης κατάργηση του ΦΠΑ στις ακτοπλοϊκές μεταφορές.
2.Η κατάργηση του ΠΔ περί συνθέσεων στα ακτοπλοϊκά και η αντικατάσταση του με τα προβλεπόμενα στην STCW, δηλαδή εξαίρεση του ξενοδοχειακού προσωπικού από τη σύνθεση πληρώματος, και η πλήρης εφαρμογή του Κανονισμού 3577/92 με την κατάργηση της ελληνομάθειας, η οποία θα επιτρέψει τη ναυτολόγηση κοινοτικών ναυτικών όπως στην Ιταλία και στην Πορτογαλία, είναι απαραίτητη. Με αυτό τον τρόπο το κόστος επάνδρωσης μπορεί να μειωθεί από 33-55%.
Μειώσεις στο κόστος μικρότερης τάξης είναι δυνατές και σε άλλους τομείς που άπτονται της Ακτοπλοΐας όπως των επισκευών αν βελτιωθεί και γίνει ανταγωνιστική η λειτουργία της επισκευαστικής βάσης του Περάματος.
Με το συνδυασμό αυτών των μέτρων όχι μόνο θα αποκατασταθεί η ισορροπία στην ακτοπλοΐα, αλλά θα υπάρξουν σημαντικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες των νησιών και στα κρατικά έσοδα».
Το Μνημόνια
Όπως επισημαίνεται στην έρευνα του ΝΕΕ «οι Ελληνικές ακτοπλοϊκές εταιρείες εισήλθαν στη μνημονιακή περίοδο της οικονομίας πραγματοποιώντας ζημίες επι τριετία. Ο εκσυγχρονισμός του λειτουργικού πλαισίου της Ακτοπλοϊας είναι ο βασικός τρόπος διόρθωσης των οικονομικών αποτελεσμάτων των ακτοπλοϊκών εταιρειών πράγμα που θα εξασφαλίσει τις μεταφορικές ανάγκες των νησιών μας στο μέλλον. Ειδάλλως, με τις ζημιές που καταγράφει η Ακτοπλοϊα τα τελευταία χρόνια διακυβεύεται η απρόσκοπτη λειτουργία της» και συνεχίζει:
«Η μείωση στο κόστος του εισιτήριου για επιβάτες και οχήματα θα οδηγήσει άμεσα σε χαμηλότερο κόστος πακέτων διακοπών και έμμεσα στην πτώση των τιμών στις νησιωτικές οικονομίες γενικότερα. Έτσι θα είναι αναμενόμενη μια αύξηση στην προσέλευση τουριστών από το εξωτερικό, όπως και μια συγκράτηση στην μείωση τουριστών από το εσωτερικό λόγω ύφεσης και μνημονιακού συνδρόμου».
Του
Μηνά Τσαμόπουλου
για το Πρώτο ΘΕΜΑ
Μερική Αναδημοσίευση
