«Δικλίδες ασφαλείας» αναζητά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα στα λιμάνια πρέπει να
είναι σύμφωνα με την πολιτική μεταφορών και άλλες πολιτικές της Ε.Ε. και να συνάδουν
με τις στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης.
Η Ε.Ε., από το 2000, διέθεσε περίπου 6,2 δισ.
ευρώ μέσω των διαρθρωτικών ταμείων και του Ταμείου Συνοχής για τη συγχρηματοδότηση
της κατασκευής υποδομών θαλάσσιων λιμένων.
Συγκεκριμένα, μεταξύ των ετών 2000 και
2006, διατέθηκαν 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία για τη δημιουργία
υποδομών θαλάσσιων λιμένων. Τέσσερις χώρες έλαβαν το 85,5% του συνολικού διαθέσιμου
ποσού. Επιπλέον, ποσό ύψους 3,4 δισ. ευρώ διατέθηκε για επενδύσεις σε εγκαταστάσεις
θαλάσσιων λιμένων κατά την περίοδο χρηματοδότησης 2007-2013.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα δειγματοληπτικού ελέγχου
που έκανε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) για την περίοδο 2000 - 2006 σε
27 έργα υπήρξαν απογοητευτικά. Μόλις 11 ολοκληρώθηκαν εγκαίρως, 12 σημείωσαν κατά
μέσο όρο καθυστερήσεις 26 μηνών, ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα, το συνολικό κόστος των
οποίων αντιστοιχεί στο 70,8% των ποσών επί των οποίων διενεργήθηκε έλεγχος, δεν
είχαν ολοκληρωθεί.
Οι εργασίες κατασκευής συνεχίζονταν κατά την
περίοδο διενέργειας του ελέγχου στην Gijon (Αστούρια, Ισπανία), την Punta de
Langosteira (Γαλικία, της Ισπανίας) και το Μπρίντιζι (Απουλία, Ιταλία) λόγω καθυστερήσεων
και τεχνικών προβλημάτων, καθώς και στο Καρλόβασι (Νήσοι Βορείου Αιγαίου, Ελλάδα),
λόγω της ανάγκης για συμπληρωματικές εργασίες βυθοκόρησης και εκσκαφής.
Οσον αφορά στο έργο στην Gijon, στο οποίο
χορηγήθηκε συγχρηματοδότηση ύψους 248 εκατομμυρίων ευρώ, το Συνέδριο ενημερώθηκε
για την ολοκλήρωσή του τον Ιανουάριο του 2011. Το έργο στην Punta de
Langosteira, το οποίο χρηματοδοτήθηκε με 258 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Συνοχής,
δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη στα μέσα του 2011.
Το δείγμα των 27 έργων περιελάμβανε τέσσερα
μεγάλα έργα και τρία έργα του Ταμείου Συνοχής, για τα οποία απαιτείται απόφαση της
Επιτροπής. Οσον αφορά στη φύση των έργων, 13 αφορούσαν υποδομές διαχείρισης φορτίου
και εμπορευματοκιβωτίων, εννέα στη βελτίωση επιβατικών λιμένων, μεταξύ των οποίων
περιλαμβάνονταν τέσσερις μαρίνες, τέσσερα έργα ανωδομών και ένα έργο αστικής ανάπλασης.
Το συνολικό κόστος των έργων, που ελέγχθηκαν,
ανερχόταν σε 1,7 δισεκατομμύριο ευρώ, η δε συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε. ανερχόταν
σε 726 εκατομμύρια ευρώ. Για την Ελλάδα, ήταν έξι έργα συνολικού προϋπολογισμού
37,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 29,6 εκατ. ευρώ χρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε.
Ελλειψη καθοδήγησης
Σύμφωνα με το Συνέδριο, οι αξιολογήσεις και
οι αποφάσεις της Επιτροπής για τα μεγάλα έργα και τα έργα του Ταμείου Συνοχής δεν
οδήγησαν στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των αδυναμιών των έργων που παρατηρήθηκαν
κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι δεν υπήρχε καθοδήγηση εκ
μέρους της Επιτροπής ως προς τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των δαπανών.
Το Συνέδριο αναφέρει ότι υπήρχαν ελάχιστα
αποδεικτικά στοιχεία κατά πόσον η Επιτροπή παρενέβαινε στις επιτροπές παρακολούθησης.
5,3 δισ. τόνοι οι μεταφορές το 2018
Οι θαλάσσιοι λιμένες είναι οργανωμένοι χώροι
και εγκαταστάσεις επιβίβασης επιβατών και φόρτωσης ή εκφόρτωσης πλοίων. Το
2009, 404 εκατομμύρια επιβάτες διήλθαν από τους πάνω από 1.200 εμπορικούς λιμένες
που βρίσκονται κατά μήκος των 100.000 χιλιομέτρων της ευρωπαϊκής ακτογραμμής.
Ο όγκος των εμπορευμάτων, που διακινήθηκαν
στους λιμένες των 27 χωρών της Ε.Ε., ανήλθε περίπου σε 3,9 δισεκατομμύρια τόνους.
Κατά την περίοδο 2005/06, στον τομέα των πλωτών
μεταφορών, στην Ευρώπη απασχολούνταν περίπου 214.000 άτομα, παράγοντας προστιθέμενη
αξία 22 δισεκατομμυρίων ευρώ, επί κύκλου εργασιών περίπου 100 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι ο δεύτερος περισσότερο χρησιμοποιούμενος τρόπος μεταφοράς
εντός της Ε.Ε., καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εμπορευματικών μεταφορών εξακολουθεί
να πραγματοποιείται οδικώς.
Συνολικά, όμως, η Επιτροπή προβλέπει ότι ο
όγκος των μεταφορών θα συνεχίσει να αυξάνεται, ότι οι θαλάσσιες μεταφορές στην Ε.Ε.
θα αυξηθούν από 3,8 δισ. τόνους το 2006 σε 5,3 δισ. τόνους περίπου το 2018 και ότι
οι οδικές μεταφορές θα συνεχίσουν να σημειώνουν το υψηλότερο ποσοστό αύξησης επί
του συνόλου των τρόπων μεταφοράς.
Τέσσερα έργα μη αποτελεσματικά και 8 εκτός
στόχων
Τα έργα κρίθηκαν αποτελεσματικά από το ΕΕΣ,
εφόσον είχαν επιτύχει τους στόχους που είχαν τεθεί κατά την έναρξή τους, περιλαμβανομένης
της επίτευξης τυχόν επιμέρους στόχων. Από πλευράς αποτελεσματικότητας των 23 ολοκληρωθέντων
έργων υποδομών στον τομέα των μεταφορών, κρίθηκε ότι 11 έργα προάγουν αποτελεσματικά
την πολιτική μεταφορών (το 18,1% των κονδυλίων της Ε.Ε. που υποβλήθηκαν σε έλεγχο)
και ειδικότερα: το έργο «Port 2000» (Λιμένας 2000) στη Χάβρη, οι κινητοί γερανοί
στη Rouen, η παράκαμψη για φορτηγά στο Tremestrieri, δύο αποβάθρες στο San Juan
de Nieva της Aviles, ένας κυματοθραύστης στο λιμένα της Μύρινας, οι εργασίες επέκτασης
του λιμένα της Τήνου, μέρος της διαλιμενικής επέκτασης στο Μπάρι, οι εργασίες επέκτασης
του λιμένα της Θήρας, η κατασκευή λιμενικών υποδομών στο Ferrol, ο κυματοθραύστης
και ο ανακαινισμένος τερματικός σταθμός στον λιμένα της Las Palmas.
Επίσης, τέσσερα έργα (το 5,6 % των κονδυλίων
της Ε.Ε. που υποβλήθηκαν σε έλεγχο) δεν ήταν αποτελεσματικά: τρεις κενοί λιμένες
στο Campamento, την Arinaga και την Augusta και μια επένδυση στο σιδηροδρομικό τομέα
στη Χάβρη, που δεν είχε ως απόρροια την αναμενόμενη αύξηση της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων
σιδηροδρομικώς.
Τέλος, οκτώ έργα δεν υποστήριζαν στόχους της
πολιτικής μεταφορών (5,5% των κονδυλίων της Ε.Ε. που υποβλήθηκαν σε έλεγχο), ήτοι
τέσσερα έργα κατασκευής μαρινών, μία εκτεταμένη αποβάθρα για την προσέλκυση μεγαλύτερων
κρουαζιερόπλοιων στη Σύρο, ένα κτήριο λιμενικής αστυνομίας στο Cadiz, μία ιχθυαγορά
στην A Coruna και ένα έργο οδικής ανάπλασης στην Aviles. Αν και κρίνεται ότι δεν
υποστήριζαν αποτελεσματικά τους στόχους της πολιτικής μεταφορών, ορισμένα από τα
έργα στα οποία πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις προσέφεραν πράγματι ποσοτικά ή ποιοτικά
οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.
Η Επιτροπή, πάντως, θεωρεί ότι έχει ήδη βελτιώσει
την ποιότητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων σχετικά με τα μεγάλα έργα κατά την
προγραμματική περίοδο 2007-2013.
ΠΗΓΗ:
ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΣΙΜΠΛΑΚΗΣ - atsimp@naftemporiki.gr
ΑΠΟ: marinews.gr
